Ажикеев Рауел
Ажикеев
Рауел
красноармеец
1904 - 25.02.1943

История солдата

Ажикеев Рауел

родился в 1904 году в селе Костомаровка Молотовского района (ныне Зерендинского района) Акмолинской области Казахской ССР.

До Великой Отечественной войны 1941-1945 гг. после окончания сельскохозяйственного училища работал на родине в колхозе им. 1 мая, сначала писарем, затем председателем этого колхоза.

С 1941 года – председатель колхоза им. 17-ый партсъезд КПСС.

В апреле 1942 года был призван в действующую армию Молотовским райвоенкоматом Акмолинской области Каз.ССР.

Красноармеец 744-го стрелкового ордена Александра Невского полка 149-й стрелковой Новоград-Волынской Краснознамённой орденов Суворова и Кутузова дивизии 61-й армии, участвовал в освобождении г.Белев от  фашистских захватчиков, умер от ран 25 февраля 1943 года в 4717-м хирургическом полевом подвижном госпитале, похоронен в братской могиле Троицкого кладбища г.Белев Тульской области России.

Сведений о наградах нет. Сохранилось последнее письмо из госпиталя домой, сыну Болату, написанное в стихотворной форме на казахском языке.
 

Регион Республика Казахстан
Воинское звание красноармеец
Населенный пункт: Астана
Место рождения село Костомаровка Зерендинского района Акмолинской области
Годы службы 1942 1943
Дата рождения 1904
Дата смерти 25.02.1943

Боевой путь

В апреле 1942 года был призван в действующую армию Молотовским райвоенкоматом Акмолинской области Каз.ССР.

Красноармеец 744-го стрелкового полка 149-й стрелковой дивизии 61-й армии, участвовал в освобождении г.Белев от  фашистских захватчиков, умер от ран 25 февраля 1943 года в 4717-м хирургическом полевом подвижном госпитале, похоронен в братской могиле Троицкого кладбища г.Белев Тульской области России.

Сведений о наградах нет. Сохранилось последнее письмо из госпиталя домой, сыну Болату, написанное в стихотворной форме на казахском языке.

61-я АРМИЯ сформирована 15 нояб­ря 1941 г. на основании директивы Став­ки ВГК от 2 ноября 1941 г. в Приволжс­ком военном округе с непосредствен­ным подчинением Ставке ВГК. В составе Брянского фронта 2-го формирова­ния в конце декаб­ря 1941 г. — феврале 1942 г. участвовала в наступательных операциях на болховском и орловском направлениях.
Вела оборонительные бои южнее и юго-западнее города Белёва, прикрывая калужское и тульское направления, периодически проводила частные наступательные опе­рации с ограниченными целями.
 


 

Воспоминания

Стихи, написанные в госпитале в г.Белев Тульской области РФ, и отправленные сыну Болату

1
Сөйлесін қызыл тілім бір азырақ
Бос қалған әр өнерден біздің қазақ
Совет пен Германия соғысында
Немістен біз көрдік қой қиын азап.



Тұрасың бір-біріңді тани алмай,
Кеңесіп жөн сұрасып сөйлесе алмай,
Қалдарын бір-бірінің білісуге
Аяғын қадам жерге бір баса алмай,



Оралған біз түстік қой темір торға
Жер қаздық күндіз-түні жан қорғауға
Темір тор қай уақытта жазылады
Ақыры бұл жұмысты өзің оңда?



Кездесер іс емесқой мұсылманға,
Бақ біткен қырық шілтер өзің оңда
Бұл сапар қиын жолдан аман қайтқан
Тәубеге түскенім ғой енді сонда



Баса алмай аяғымды дірілдеймін
Үн бітіп сөйлей алмай күрілдеймін
Жазықсыма жалғыз жанға қаза бер деп
Күніне үш уақыт мен тілеймін



Болады Ресейдің жері батпақ
Еңбектен үсті-басың сатпақ-сатпақ
Көк бұлтты жарқыраған бір көрмейсің
Мұнартып тұрады екен қара бұлттай



2



Саусағым жорғалап қал түгел күнде.
Қызыл тіл сөйлеп бір қал көлбең күнде.
Туған жер өсіп-өнген қымбаттығы
Шуласып ыңылдастың жеңілгенде.



Бұл заман не болады байқағанға
Бұлғаңдап қызыл түлкі аңдығанға
Азырақ бір-екі ауыз сөз жазамыз
Елдегі кемпір мен шал, қалғандарға.



Адамды топырақтан жаратыпты
Халықты бір адамға қаратыпты
Өлген соң туған адам бәрін дағы
Қағазбен қалам алып сынатыпты



Адамзат бір-бірімен бақа-талас
Бұл сөзім шариғатқа мүлдем жалас
Соғыс пен сақа бала қырғын тапқан,
Қалыпты кейінгіге содан мирас



Бір жауыз Гитлер деген адамзатты
Жемісті кеңес елі болдық тәтті
Байлық пен тығыз жатқан байтақ елге
Бір түнде хабарламай оғын атты.



Аттандық ел қорғауға орыс қазақ
Жолында бұл соғыстың көрдік азап
Бейнет түбі рахат деген сөз де бар ғой
Немісті басып алып қылсақ мазақ.




3



Біз кеттік Ақмоладан Батыс жаққа,
Барамыз қарсы тұрған атыс жаққа
Ажалдың бір оғынан сақтасын деп,
Ойланып сиынамыз жалғыз хаққа



Ал енді өзімді айтып жазамын сөз.
Кигенім тірі кебім көйлегім боз
Қызыл тіл артық сөйлеп қате тисе
Ағайын кәрі- жасың сонымды кеш



Түкті тау туып өскен сен емес пе
Ауылы көшіп-қонған жер емес пе
Аралап ойнап- күліп жүретұғын,
Жағалай біте қонған ел емес пе



Аман бол үлкен –кіші, аға-жеңгем,
Бармайтын қалың тойға мешіл мен кем
Көмектес үй ішіне Жапар аға
Серәлі ол да кетті барлық сенген



Болатжан айналайын жаным саған
Көрсетсін есен аман сені маған
Бір шерней маңдайыңнан мәпелеген
Жүдетпес аман болса сені папаң



Уатпай тоқтатайын осы сөзді
Тапсырдым бір құдайға жалғыз сені
Көп ойлап май шірітіп күйзелмейін
Сақтасын сені үйде, мені түзде



Аман бол жас балапан жаным еркем
Жасы жеткен кемпір мен шал саған сенгем



4
Жерінің қыраттысы жоқ майда балшық
Қарсы алдыңа аяқ бассаң кіреді асық
Өңі бар бір адамды көре алмайсың
Бұл жақта заман ақыр тіпті жақын



Жер қайда сахарадай шалқып жатқан
Мал шулап есі кетіп бала шапқан
Қала кілем түгіндей құлпыратып
Сары арқа сар даланың жері жатқан



Сылдырай сары арқадан су ағады
Жерінен Ресейдің қан тамады
Сары арқа сары бозаң еске түссе
Көзден жас уа дариға домалайды



Болатбек, Төлеубекпен болдық жолдас
Өң беріп жүдеді ғой бауырым Елжас
Жел соғып боран болса қозғалмайтын
Еркі мен елде жүрсе қара бір тас



Нөмеке аманбысың ата тайым
Далада бейнет көрдау құлынтайың
Бет келіп бір ауыз сөз айтыспаған
Серғазы аманбысың ағатайым



Мұсахмет хат жазам деп Әлімбайға,
Жүретін ойнап -күліп інің қайда
Шал-құйрық қанатыңнан түгел ада
Шалқақтап жүретұғын күнің қайда



5
Мағауй Нұрғалимен аман болсын
Бауырды сағынбайтын надан бысың
Сағынып сарғайдым туыстарды
Хат жазып амандыққа нанбаймысың



Бауырым Серке жаннан алдым хабар
Пайда жоқ уайымнан ешбір табар
Әлсіреп жүдегенсоқ жазғаным ғой
Аман бол жақсы көрер ағам Жапар



Көл болып қамыт киіп болдым лаңқа
Жүретін ширатылыап көрген тоқта
Атақтап бас-басына кеп жазуға
Қайтейін осы күнде көңіл жұқа



Қалдым ғой палатада аяқ ақсап
Отырмын осы таңда жалғыз қақсап
Басында билігі жоқ сол емес пе
Кетті ғой Влас бауырым мені тастап



Қайтейін аман болшы бауырларым
Азайды осы күнде менің халім
Ақыры бұл болмыстан не болар деп
Сағынып сарғайғансоң жазған хатым



Рауель менің атым мұны жазған
Қызыққа бас аман да кімдер тойған
Жапана көңілдегі жазғаным ғой
Аман бол туған тумыс кейін қалған



6
Сөз жазған өлең қылып бір-екі ауыз
Рауель, менің атым сөзді терген



Жолдасым хат жазамын Жәкең саған,
Жетімдік ғұмырыңа саған жазған
Ай күнгі кешіккеннің оқасы жоқ
Тілей гөр ана аяуын Батимадан



Бірге өстік Серке, Әлкебай балапандай
Тақылдап сөйлеп кеттің тіл мен таңдай
Бойы өсіп бұғанасы қатпағандар
Заманның не болады әлде қандай



Хат алмай ел жағымнан болдым алаң,
Мен неге күйзелемін Болат аман
Қатесін естігендер сөкпеңіздер,
Аяғы осыменен болсын тамам.




ПЕРЕВОД на русский (отрывок):



Говори, мой язык, красноречьем своим не умолкая,
Развит народ казахский этим искусством.
Показали нам немцы тяжелые муки
В суровой, жестокой войне Советско-Германской…



Говорят, что создан человек из горсти земли,
Подчинен люд земной весь единому Богу.
После смерти, его, человека как личность считая,
Отмечает Он путь каждого из нас на чистом листе.



Озлоблено человечество друг к другу,
Но подобное чуждо его назначению.
А воюя друг с другом, докажут люди обратное,
Страшный след оставляя своим потомкам.



Появился злодей по имени Гитлер,
В одну ночь он с жестокой напастью
Ворвался внезапно, нарушив мир и покой
Свободной Советской страны!



Отправились в путь для защиты ее
Казахи и русские в суровой войне.
Несмотря на испытания тяжелыми муками,
Мечтаем скорее уничтожить врага!



На запад нас направили из Акмолы,
Навстречу сражениям отправляемся мы.
Прошу и молю у Всевышнего я,
«От вражеской пули нас всех сохрани!»…



Лежу без движения, дрожат мои ноги,
И голос беззвучно шепчет невнятно.
Молю и прошу каждый день Всемогущего:
«Защити мою душу от страшной муки
Или же дай мне скорей умереть…

Документы

Памятник, поставленный семьей Нурбаевых на братской могиле

Памятник, поставленный семьей Нурбаевых на братской могиле

Госпитальная книга стр. 1

Госпитальная книга стр. 1

Госпитальная книга стр. 2

Госпитальная книга стр. 2

Фотографии

После войны

Газета казахского общества "Қазақ тілі" в г.Москве:

    

Автор страницы солдата

Страницу солдата ведёт: